Sáo bầu hay còn được gọi là Sáo Bầu tơ, là một loại sáo có nguồn gốc lâu đời từ trước trung nguyên của dân tộc thiểu số Trung.
1. Tìm hiểu về sáo bầu
Nó có hình dạng giống như một quả bầu hồ lô với phần đầu dùng để thổi, phần đáy được cắm liền với 3 cây sáo 1 dài và 2 ngắn tương ứng với 1 cây thổi chính và 2 cây dùng để bè, kèm theo 3 cây đó là 3 miếng lưỡi gà giống như lam đồng trong sáo mèo vậy. Thân quả bầu đóng vai trò như hộp âm của cây sáo, bên ngoài của Sáo có thể được vẽ, khắc trang trí hoa văn hoặc không. Được làm bằng nhiều loại chất liệu đa dạng khác nhau.
2. Cấu tạo của Sáo Bầu
Ta xét đến ống sáo chính trước.
Cây sáo chính này có khoét 7 lỗ dùng để bấm. 6 lỗ phía trước dùng để bấm các nốt với thang âm giống như thang âm trong tone 1 của sáo trúc, ngoài ra còn có một lỗ phía sau dành cho tay thuận sử dụng. Về âm vực thì tương tự sáo mèo, chỉ khác ở chỗ sáo mèo thổi ngang thi Sáo Bầu lại thổi dọc vậy.
Hai ống sáo phụ dùng để hòa âm chỉ sử dụng cho chầu văn hoặc biểu diễn chuyển sâu.
Phần thân Sáo có hình như một quả bầu hồ lô, chính là hộp âm tạo nên âm sắc trầm ấm kỳ lạ của loại nhạc cụ này. Phần đầu thổi đa phần là bọc giả ngọc để người chơi ngậm cả miệng vào thổi.
Đuôi Sáo có hai đến ba lỗ định âm với tác dụng định âm cho cây sáo, một công dụng nữa là để treo dây trang trí , giúp cây sáo trông đẹp , sang trọng và đậm chất tàu hơn.
3. Phân Loại Sáo Bầu
Xét về âm vực, Sáo có đầy đủ các tone như các loại sáo khác, tùy vào bài mà chúng ta chọn một cây có tone phù hợp với bản nhạc.
Xét về chất liệu chúng ta sẽ chia thành một số loại cơ bản như Sáo Bầu thật, giả gỗ, giả ngọc.
Sáo Bầu là một nhạc cụ không thể thiếu trong hát văn, được các nghệ sĩ sử dụng cả trong hát xẩm, ca trù,…
Trong hát văn thì hát ở tông nào thì dùng tông đó là thuận ngón nhât , ví dụ : nếu hát tông LA thì dùng Sáo là tông LA và khi cô đông múa song đăng thì lên 1 tông, khi đó ta dùng Sáo tone Si là thuận ngón .
Đối với loại Bầu hát văn này, các nghệ nhân phải chế thêm nốt đê mở rộng quãng cho nó, muốn mua thì cac bạn phải đặt hàng trước, chứ ít của hàng có sẵn, giá thành cũng mắc hơn khá nhiều so với các loại bầu thường khác.
>>Xem thêm:
